Toruň kompýuterleriniň aragatnaşygyny fiziki taýdan kabel ulgamy we oňa girýän kommunikasiýa gulluklary üpjün edýär. Şol ulgama birleşdinnek (tora birleşdirmek) üçin modemler we adapterler ulanylýar Olar bir kompýuterden beýleki kompýutere ýörite taýýarlanan habarlary iberýärler Şeýlelikde, modemler kompýuterde döredilen sanly kodly magluinatlary adaty signallara (sinusoida görnüşli tolkunlara) we tersine öwürmek. özgertmek (modulýasiýa we demodulýasiýa) işini amala aşyrýarlar. Olar kompýuterleriň arasynda adaty aragatnaşyk serişdeleri ulanylýan halatynda peýdalanylýar.

Adapterler kompýuteri tora birikdirilende onuň sanly kodly magkunatlaryny degişli alyp-beriş gurşawynda ýaýraýan impulslara özgertmek zerur boian halaty nda ulanylýar. Bu ýagdayda kabel uigamy sanly kodly impulslaryň özgerdilen tok ýa-da ýagty lyk impulslaryny geçinnäge ýaramly bolýar. Eger umutny magistiala birikdirilen kompýuter tordaky iň soňky iş menzili bolup. ol tora ‘T" konnektor birleşdirijiniň kömegi bilen birikdirilen bolsa onda bu kabeliň dowam etdirip boljak tarapy ýörite garşylyk (50-omluk) we signaly ýatyrýan terminatorlar bilen ýapylýar.Torda birnäçe iş menzilleri hiç hili güýçlendinji senşde ulanylman birleşdirilip bilner. Bu ýagdayda iş menzilleriniň sany bilen olary birleşdiryän kabeliň iň uly uzynlygy torda ulanylyan tilsüne bagly bolup durýar. Toniň şonuň ýaly bölegine toruň segmenti diýilýär. Toruň iki segmenti ýörite gaýtalaýjy (repitor) ýa-da signaly güýçlendiriji bilen birleşdirilýär. Gaýtalaýjy bu toruň iki segmentini birleşdirmäge niýetlenen bir portuna gelen signaly güýçlendrip, amplitudasyny başky ýagdaýyna getirip, beýleki portunda gaýtalaýan fiziki gurluşdyr. Birnäçe fiziki segmenti birleşdirip bilýän, birnäçe portlar bilen üpjün edilen gaýtalaýjylara konsentratorlar (hub) diýilýär. Tordaky kabel ulgamynyň çyzgysyna toruň fiziki topologiýasy diýilýär. Tordaky maglumatlar aktynyň konfigurasiýasyna onuň logiki topologiýasy diýilýär. Köphalatlarda logiki we fiziki topologiýalar gabat gelýärler. Eger torda konsentrator ulanylsa onda ol toruň fiziki topologiýasyny üýtgedyär. Logiki topologiýa bolsa üýtgemän galýar.

Kompýuter torlarynyň topologiýasy diýip, depeleri tora girýän kompýuterler gapyrgalary olaryň fiziki aragatnaşygy bolan grafa-çyzga aýdylýar Iberilýän maglumatlaryň hakykatda geçen ýollarynyň köplügine tor trafigi diýilýär.

Bir seginentiň kompýuterleri üçin niýetlenen trafigiň diňe şol segmentiň çäginde ýaýradylmagyna trafigiň ýerleşdirilmegi diýilýär. Toruň logiki düzümlere bölünmegi tory ýerli trafikli segmentlere böhnekdir. Onuň üçin torda köpri, kominutator, ugrukdyryjy we geçiriji ýaly aragatnaşyk gurluşlary ulanylýar.

Köpri (bridge) tora bilelikde ulanylýan gurşawynş logiki segmentlere (böleklere) bolýär we maglumaty şol bölekleriň binnden beýlekisine diňe zerur halatşnda geçirýär.

Kominutatorlar bu maglumatlary işläp düzmekde köprülerden kän tapawutlamnaýan. ýöne her bir porty köpriniň prosessory ýaly prosessor bilen üpjün edilen köpprosessorly gurluş bolup, ol bir fiziki akaba boýunça birnäçe parallel trafikleri geçinnäge niýetlenendir.

Rahmedow Guwanç